معیار تشخیص تشابه علامت تجارتی

برای احراز نقض براساس مشابهت باید معیار تشخیص شباهت بین دو علامت و یا کالا و خدمات تحت آنها بررسی و معین شود این تشابه، می بایست موجب گمراهی چه گروهی شود؟ حقوق انگلستان، معیار اصلی برای احراز نقض علامت تجارتی براساس مشابهت را، وجود شباهات در دید مصرف کنندگان عادی احراز گردد. در ایران مواد 9 و 16 (بند 2) قانون ثبت علائم و اختراعات 1310 و تبصره 2 ماده 5 آیین نامه اجرایی آن به این موضوع تصریح شده بود. هرچند در قانون جدید صراحت قانون سابق وجود ندارد اما مستفاد از مواد این قانون این است که ملاک مورد نظر قانون گذار وجود شباهت در دید مصرف کنندگان عادی است. بنابراین نگاه کارشناسی و تخصصی به آن برخلاف نظر قانون گذار است. در این خصوص می توان به رای وحدت رویه شماره 1673-6/7/1337 که بیانگر عدم الزام دادگاه در اخذ نظریه کارشناس نسبت به مشابهت علائم تجارتی است اشاره نمود.
در پاسخ این سوال که امکان اشتباه کدام گروه از مصرف کنندگان مد نظر قانون جدید ایران است می توان به بند(ب) ماده 40 قانون ایران اشاره داشت. این ماده اینگونه مقرر شده است: "... و استفاده از آن برای کالا یا خدمات مشابه، موجب گمراهی عموم می گردد".
بدیهی است که، گمراهی و اشتباه اغلب در خصوص بخشی از عموم به وجود می‌آید و این بی معنا و مفهوم استکه بگوییم احتمال گمراهی همه مردم در نظر گرفته شود. پس چه گروهی از مصرف کنندگان جامعه را باید معیار قرار داد؟
حقوق دانان براین باورند که باید گروهی از مردم که کالای تحت علامت را مصرف میکنند و در واقع مخاطب علامت تجاری هستند، را مورد توجه و ملاحظه قرار داد. چرا که گاهی اوقات مخاطب علامت تجارتی کسانی هستند که اطلاعات دقیق و مخصوصی دارند؛ مثل خریداران اتومبیل و هواپیما و ماشین آلات پیچیده افراد متخصصی هستند که پس از بررسی کافی و لازم، اقدام به خرید می نمایند. در این موارد قطعا خریداران، باهوش تر از مشتریان فروشگاه های مواد غذایی هستند. به طور مثال سه شرکت ژاپنی هوندا، سوبار و بخشی ازتویوتا علائم تجارتی "LEGEND " ، "LEGENCY " و "LEXUS " را همزمان استفاده میکنند و هیچ خطری مشتریان آن شرکتها را تهدید نمی کند. در عوض بچه ها که اطلاعات لازم و مخصوصی ندارند بیشتر در معرض اشتباه قرار دارند. با توجه به، کاربرد اصلی یک علامت تجارتی، که تمیز منشاء کالا و خدمات برای مصرف کننده و جلوگیری از خطر گمراهی و اشتباه مصرف کننده است. در نهایت، حقوقدانان چه انواعی از گواهی و اشتباه مصرف کننده را، موجب نقض علامت تجارتی می‌پندارند؟
1-1- اشتباه در تشخیص مبداء
چنانچه مشابهت بین دو علامت و کالاها تحت آن به اندازه ای باشد که مشتریان در تشخیص "منشاء کالاها یا خدمات" دچار سردرگمی و اشتباه شوند، یعنی جایی که مصرف کننده تصور کند محصول شرکت "الف"توسط شرکت "ب" تولید و عرضه شده است. چنین استعمالی، قطعا نقض علامت تجاری مورد حمایت محسوب خواهد کرد.
1-2- اشتباه راجع به منشاء تایید کننده محصول
گاهی ممکن است استفاده از علامت تجارتی موجب شود که مصرف کنندگان با این تصور اشتباه که، کالاهای عرضه شده تحت علامت معین، مورد تایید دارندواقعی علامت است یا اینکه کالاها با حمایت وی تولید و عرضه شده است و به تصور اینکه صاحب علامت در قبال کیفیت آن محصول مسئولیت داردآن محصول را خریداری و مصرف نمایند. در حالی که چنین تصوری خلاف واقع است و میتواند اسباب اشتباه و نقض علامت تجارتی را فراهم نماید.
1-3- اشتباه در تشخیص رابطه بین طرفین
در این حالت استفاده کننده از علامت باعث گمراهی مصرف کننده کالا درباره ارتباط استفاده کنند مزبور و دارنده واقعی علامت تجارتی خواهد شدو به عبارتی پیوند و ارتباط وجود دارد و به تصور اینکه نسبت به این علامت و محصولات تحت آن شناخت کافی دارد به تهیه و استفاده آن خواهد پرداخت. نتیجه استفاده شخص دوم از علامت تجارتی تضعیف پیوند میان کالاها و دارنده واقعی علامت از سوی مصرف کنندگان می گردد.