مارک یا علامت تجاری، یا خدماتی مانند سایر حقوق مالکیت صنعتی و حتی با توان بیشتر، در زندگی اقتصادی به طور اساسی و مبنائی نقش دارد.
نقش اساسی مارک یا علامت تجاری به طور خلاصه به شرح زیر است:
1. معرفی کالا یا خدمات.
بعد از انقلاب صنعتی و پیشرفت علوم در رشته های گوناگون، در زمینه تولیدات و محصولات کشاورزی و دامداری و کالاهای صنعتی نیز رشد قابل توجهی به وجود آمده است به طوری که در هر رشته از صنعت یا کشاورزی، تولیدات و محصولات متنوع و متعددی تولید میشود که برای فروش نیاز به جلب مشتری دارد و مصرف کننده نیزمایل است که در بین انواع تولیدات، از مرغوبترین آنها استفاده کند. همانطور که اشاره شد، تولید کننده در صدد به دست آوردن مصرف کنندگان یا مشتریان بیشتر و بهتری است. بنابراین تولیدکنندگان برای پیدا کردن بازار فروش، اقدام به معرفی تولیدات خوداز طریق مارک یا علامت تجاری و عرضه کالا و محصولات با مارک معین و مشخص، خواهند کرد و در این زمینه تلاش میکنندتا از طریق مارک یا علامت انتخابی و عرضه تولیدات خود با مارک مزبور، کالای خود را به عموم معرفی کنند. رشد جمعیت و شکل گیری شهرهای بزرگ با جمعیت انبوه، سبب شده است که آشنایی عموم مردم کیفیت محصولات یا خدمات با مشکلات عدیده ای روبه رو گردد. ولی مارک یا علامت تجاری میتواند به مصرف کنندگان کالاها و خدمات، کمک موثری در این زمینه بنماید. به این ترتیب مارک تجارتی واسطه ای برای معرفی کالا یا خدمات به مصرف کنندگان است.
2. توان تمایز بخشی مارک
نقش مهم دیگر مارک یا علامت تجاری، توانایی متمایز ساختن کالا یا خدمات مربوط به یک شخص از محصولات اشخاص دیگر است. وقتی محصولاتی با مارک مشخص به بازار عرضه میشود، آن مارک محصولات مزبور را از محصولات مشخص به بازار عرضه می شود، آن مارک محصولات مزبور را از محصولات اشخاص دیگر متمایز میسازد؛ زیرا محصولات مشابه دارای مارک های مختلف خواهند بودو هیچ تولید کننده ای حق ندارد با مارک ثبت شده دیگری محصولات خود را به بازار عرضه کند و در صورت تخلف با ضمانت اجرای کیفری و مدنی روبه رو خواهد شد.
3. مارک، عامل مهم گسترش رقابت سالم است.
رقابت سالم در قلمرو فعالیت های اقتصاد آزاد در جهان کنونی عامل اساسی و مبنایی رشد صنعت و تجارت و فعالیت های خدماتی است. رقابت سالم اقتصادی باعث تحریک و تشویق صاحبان صنایع و حرفه های تولید محصولات صنعتی، کشاورزی، دامداری و فعالیت های خدماتی خواهد شد و سبب میشود که فعالان اقنصادی برای تولیدات و خدمات بهتر و کامل تر، بیشتر تلاش کنند تا بتوانند مشتریان زیادتری برای محصولات و فعالیت های خود جلب کنند. رقابت سالم و قانونی در صورتی امکان پذیر است که مارک ها و علائم تجاری ثبت شده و همچنین مارک های معروف و مشهور ولو این گونه مارک ها به ثبت نرسیده باشند، از طریق قوانین داخلی کشورها و مقررات منطقه ای و جهانی، مورد حمایت کامل قرار گیرند تا این که مارک های واقعی مورد تقلید و تجاوز در تولید محصولات مشابه قرار نگیرند و از سوء استفاده نشود. در واقع حمایت از مارک ها و علائم تجاری و قانونی بودن یا قانونی شدن حق اولویت ناشی از مارک و علامت تجاری، تضمین کننده رقابت قانونی و مشروع فعالیتهای اقتصادی است و ضامن رشد و تکامل در زمینه صنعت و تجارت و خدمات تجاری خواهد بود.
در بازار اقتصادی و در قلمرو تولید کالا و ارائه خدمات، بدون وجود مارک تولید یا علائم فعالیت های خدماتی و یا عدم حمایت قانونی از علائم موجب میشود رقابت سالم اقتصادی از بین برود که نتیجه آن عدم رشد تولید کالاهای صنعتی یا تولیدات کشاورزی و یا فعالیت های خدماتی است و در این رابطه، جامعه مصرف کنندگان کالاها و خدمات، متضرر خواهند شد و بعضی از کشورهای دنیای کنونی به علت عدم رشد کیفیت تولیدات آنها، در بازار معاملات و تجارت جهانی، جایگاه قابل توجیهی نخواهند داشت.
4. تضمین و تامین ارتقاء و رشد کیفیت تولیدات و خدمات
همان طور که اشاره شد مارک تولیدات یا خدمات، باعث ایجاد حالت رقابت قانونی و سبب رشد و ارتقاء کیفیت تولید و بالا رفتن ارائه خدمات تجاری و فعالیت های اقتصادی دیگر خواهد شد. به عبارت دیگر اگر فعالیت های اقتصادی از طریق حمایت حق اولویت ناشی از علامت تجاری یا مارک تولید، تضمین نمی گردد، صاحبان حرفه و صنایع برای رشد و ارتقاء کیفیت محصولات و خدمات، انگیزه ای پیدا نخواهد کرد، بلکه منحصرا به فکر سودجویی بیشتر خواهند بود و برای رسیدن به سود بیشتر از تولید و یا ارائه خدمات، در حد امکان خواهند کاست.