۱) اسباب بازی باید همواره مناسب سن، مطابق علایق و درخور توانایی های ذهنی و رشدی کودک باشد. نه آنقدر سخت و پیچیده باشد که کودک عاجز از بازی با آن شود و نه آنقدر ساده و آسان باشد که علاقه کودک را از بین برده و در او ایجاد خستگی نماید. همچنین به لحاظ فیزیکی به گونه ای ساخته شده باشد که به راحتی در دستان کودک قرار گرفته و با آن بازی کند به طوری که کودک آن را با کمال میل بپذیرد و در حین بازی از آن واقعا لذت ببرد.
در حقیقت چون خواسته ها و تمایلات کودکان به لحاظ فیزیولوژی و روانشناسی در سنین مختلف فرق می کند، پس بهتر است در هر سن و سالی اسباب بازی مناسب همان سن را برای آنان تهیه کنیم تا موجب رشد عقلی و شخصیت آنها شود.
به عبارت دیگر چون رشد جسمی، ذهنی، روانی و اجتماعی یک کودک نُه ساله با کودک سه ساله متفاوت است و اسباب بازی ای که برای یک کودک نُه ساله ساخته شده به درد یک کودک سه ساله نمی خورد، دادن این اسباب بازی به او برایش فشار روحی و روانی ایجاد می کند و کودک خود را در بازی با آن ضعیف و ناتوان می یابد و خسته و عصبی شده و ممکن است اسباب بازی را پرت کرده و یا اینکه با پا بر روی آن بکوبد و یا اینکه احساس تنفر در او ایجاد کند. لذا پیشنهاد می گردد که در مراکز تهیه و تولید اسباب بازی از متخصصین روانشناسی و تعلیم و تربیت استفاده شده و اسباب بازی ها واقعا بر مبنای نظرات کارشناسانه و متناسب با سنین کودکان ساخته شود.
۲) اسباب بازی باید چنان باشد که ذهن کودک را برانگیزد و او را به سوی سازندگی، خلاقیت و نوآوری سوق دهد. اسباب بازی هایی که به طور کامل ساخته شده و کودک کار کمتری بر روی آنها انجام می دهد (اسباب بازی های کوکی)، قوای فکری کودک را بلااستفاده می گذارد و او را تبدیل به موجودی تماشاگر، منفعل و ناظر ساخته های دیگران می کند و کودک را که میل به کاوشگری و کنجکاوی دارد و سعی می کند اسباب بازی را قطعه قطعه کند تا میل درونی اش را ارضا کند، دلسرد می کند. در حالی که الگوها و قطعات ساختمان سازی که کودک با آن چیزهای مختلفی می تواند بسازد، جعبه کفش، جعبه مقوایی بزرگی که می تواند داخل آن بنشیند و ادای قایق سواری، هواپیمارانی، اتومبیل رانی و غیره را در بیاورد، گل رس، شن و خمیر بازی که با آنها دست به آفرینش، خلاقیت و نوآوری می زند، می تواند چیزهای گوناگونی بسازد، هر طور که دلش می خواهد به آنها شکل بدهد، خراب کند و دوباره بسازد، کودک را به سوی خلاقیت و نوآوری سوق می دهد.
۳) اسباب بازی خوب باید به واقعیت نزدیک باشد تا کودک از راه بازی با زندگی آشنا شود. مثلاً قیچی برای بریدن، سوزن برای دوختن، خمیر بازی برای شکل دادن اجسام واقعی و تخیلی و ورزیدگی دست و انگشتان، انواع مدادها و وسایل رنگ آمیزی برای شناخت رنگ ها، انواع پازل ها، لگوها و وسایل پیچ و مهره ای که به هماهنگی بین حرکات چشم و حرکات ظریف دست کمک کند.

۴) سبب رشد و پرورش مهارت ها و توانایی های بدنی کودک شود. اسباب بازی مطلوب علاوه بر پرورش قوای ذهنی، روانی، عاطفی، اجتماعی، خلاقیت و استعداد باید توانایی کودک را در زمینه استفاده از اعضای بدن رشد دهد.

۵) اسباب بازی ساخته شده هر چقدر بتواند حواس بیشتری از کودک را به کار گیرد لذت بیشتری ایجاد می کند و مناسب تر است. کودکان آن چیزی را که لمس کنند، ببینند و بشنوند بیشتر از آن لذت می برند تا چیزهایی که فقط مشاهده کننده آن باشند
۶) اسباب بازی خوب می تواند تصورات و تخیلات کودک را گسترش بخشد و میل کنجکاوی و اکتشاف را در او پرورش دهد.
۷) اسباب بازی هایی مناسبند که کودک روی آنها کار کند، با دست آنها را بپیچاند، بچرخاند، خم کند، ببرد (قطع کند)، رنگ آمیزی کند یا علامت بگذارد، اسباب بازی هایی که به طرق مختلف بتوان از آن استفاده کرد، بتوان به شکل های گوناگون در آورد، آنها را بست و محکم کرد و توسط آنها اشکال مختلف ساخت، کودکان دوست دارند اشیاء را لمس کنند سبک و سنگین نمایند و وضعیت ساخت آنها را بفهمند. گل رُس، شن، خمیر بازی، لگوها و قطعات ساختمان سازی، وسایل پیچ کردنی، نقاشی با آبرنگ، نقاشی انگشتی یا با مداد شمعی و مداد رنگی بیشتر دارای چنین خصوصیاتی هستند و کودک فعال است و می تواند بر روی آنها کار کند و تغییراتی که ایجاد می کند مشاهده نماید.
۸) اسباب بازی ها باید مستحکم و آنقدر با دوام باشند که کودکان مدت طولانی با آنها کار کنند، از نظر ظاهر جذاب و زیبا باشند تا کودکان با اصول طراحی آشنا شوند، دارای تنوع و قابلیت تغییر داشته و در فعالیت های آموزشی گوناگون مورد استفاده قرار گیرند.

۹) کیفیت و اندازه اسباب بازی نیز باید با سن و هیکل (قد و قواره) کودک متناسب باشد. دست و قد بچه به آن برسد. اسباب بازی به اندازه ای کوچک نباشد که کودک آن را به زحمت ببیند مثلاً سوراخ های دانه های رنگی آنقدر ریز نباشد یا طول دانه ها آنقدر زیاد نباشد که نتوانند نخ را از انتهای آن بیرون بکشند، یا سر نخ آنقدر شُل نباشد که به داخل سوراخ دانه تسبیح نرود. همچنین اسباب بازی آن اندازه بزرگ نباشد که قدش به آن نرسد مثلاً وقتی عروسکی برای دخترتان می خرید به اندازه ای باشد که او بتواند آن را روی پای خود دراز کرده و برای آن لالایی بگوید و یا به صورتی انعطاف پذیر باشد که بتواند به آن لباس بپوشاند و با آن بازی کند.
۱۰) اسباب بازی باید متناسب با جنس، ذوق و علایق کودک باشد. در زمینه نقش جنسیت در انتخاب بازی به وسیله کودکان تحقیقات زیادی صورت گرفته است.
«ترمن» فهرستی از بازی ها را تنظیم کرد و ارائه داده است که نشانگر تفاوت علاقه دختران و پسران است. دختران به بازی های عروسک بازی، مهمان بازی، طناب بازی، پذیرایی، آشپزی، تشکیل کلاس درس، بافندگی، خیاطی و معمابازی علاقه دارند و پسران به ابزارهای مکانیکی چون ماشین، تفنگ بازی، دوچرخه سواری، تیله بازی، کشتی، بُکس، فوتبال و فرفره بازی علاقه دارند.
نکته مهم اینکه اگر والدین مشاهده کردند که پسر آنها مثلاً عروسک بازی می کند و یا بالعکس دختر آنها تفنگ بازی می کند بهتر است حساسیتی نشان ندهند و به آنان نگویند که این بازی ها مربوط به دختران یا پسران است. به طور طبیعی در سنین ۷ ـ ۸ سالگی تفاوت های جنسی آشکار شده و هر کدام به سوی بازی هایی خواهند رفت که مطابق با طبیعت و انتظارات جامعه از آنان است.
۱۱) اسباب بازی باید وسیله ای باشد هماهنگ با ارزش ها و معیارهای جامعه ای که کودک در آن زندگی می کند. چنین وسیله ای سبب می شود که کودک از آغاز کودکی، ضمن نخستین تجربه های زندگی، بسیاری از ارزش های معمول در جامعه را بشناسد.
بر طبق نظر روانشناسان کودک خود را با ویژگی های اسباب بازی ها همانندسازی کرده و از آنها الگو می گیرد. یک اسباب بازی مطلوب باید با دیگر وسایل و ارزش های موجود در آن جامعه تناسب داشته باشد. به طور مثال برای یک کودک پرورش یافته در دامن یک زن مسلمان ایرانی، عروسک خارجی اسباب بازیِ چندان مطلوبی نیست و باعث بدآموزی و تقلید کودک از آن می شود.
۱۲) اسباب بازی بایستی انگیزه و محرک مناسب به همراه داشته باشد و بتواند کودک را جلب نماید. اگر بازی با اسباب بازی توأم با موفقیت باشد، کودک به ادامه بازی ترغیب می گردد مثلاً وقتی کودک قطعات رنگی را بر اساس رنگ خاصی هماهنگ می کند یا پازلی را حل نماید، احساس موفقیت می کند و این موفقیت در حکم پاداشی است که وی دریافت می نماید.