تفاوت اساسنامه و شرکت نامه چیست ؟
اساسنامه شرکت در حقيقت سندى است که به آن اعتبار مى‌دهد. و در آن خط‌مشى و سرمايه شرکت، هدف و نحوه فعاليت و وظايف هر يک از اعضاء شرکت و هيئت مديره و مجامع عمومى و بازرسان شرکت و تعداد مديران و نحوه انتخاب و مدت مأموريت و چگونگى تعيين جانشين مديرانى که فوت يا استعفاء نموده و يا محجور و معزول مى‌شوند معين مى‌گردد و کليه مواد آن براى اعضاء لازم‌الرعايه مى‌باشد و همان‌طورى که در زندگى يک شخص حقيقى سجل يا شناسنامه او باعث هويت و اعتبارش مى‌شود در شخص حقوقى نيز اساسنامه به او هويت و اعتبار مى‌دهد و حدود اختيارات و وظايف مديران و ميزان مسؤوليت آنها و چگونگى عملکرد آنها در آن قيد مى‌گردد.
بنابراين شرکت‌هاى سهامى عام، و سهامى خاص بايد داراى اساسنامه‌اى باشند.
برابر ماده ۸ لايه اصلاحى مصوب ۲۴/۱۲/۴۸ اساسنامه بايد شامل نکات زير باشد.
۱. نام شرکت.
۲. موضوع شرکت به‌طور صريح و منجّز (روشن)
۳. مدت شرکت
۴. مرکز اصلى شرکت و محل شعب آن در صورتى‌که تأسيس شعبه مورد نظر باشد
۵. مبلغ سرمايه شرکت و تعيين وجوه نقدى و غيرنقدى آن
۶. تعداد سهام بى‌نام و با نام و مبلغ اسمى آنها و هرگاه ايجاد سهام ممتاز مورد نظر باشد تعيين تعداد، خصوصيات و امتيازات اين‌گونه سهام
۷. تعيين مبلغ پرداخت شده هر سهم و نحوه مطالبه بقيه اسمى هر سهم و مدتى که بايد مطالبه شود که البته اين مدت بيش از ۵ سال نمى‌باشد
۸. نحوه انتقال سهام با نام
۹. طريقه تبديل سهام با نام به سهام بى‌نام و بالعکس
۱۰. در صورت پيش‌بينى امکان صدور اوراق قرضه، ذکر شرايط و ترتيب آنها
۱۱. شرايط و ترتيب افزايش و کاهش سرمايه شرکت
۱۲. مواقع و ترتيب دعوت مجامع
۱۳. مقررات راجع به حد نصاب لازم جهت تشکيل مجامع عمومى و ترتيب اداره آنها
۱۴. تعداد مديران و طرز انتخاب و مدت مأموريت و نحوه تعيين جانشين براى مديرانى که فوت نموده و يا استعفاء مى‌کنند يا به جهات قانون محجور، معزول و يا ممنوع مى‌گردند
۱۵. تعيين وظايف و حدود اختيارات مديران
۱۶. تعداد سهام تضمينى که مديران بايد به صندوق شرکت بپردازند
۱۷. قيد اينکه شرکت داراى چند نفر بازرس خواهد بود و نحوه انتخاب و مدت مأموريت آنها
۱۸. تعيين آغاز و پايان سال مالى شرکت و موعد تنظيم ترازنامه و حساب سود و زيان و تسليم آن به بازرسان و مجمع عمومى سالانه
۱۹. نحوه انحلال اختيارى شرکت و ترتيب تصفيه امور آن
۲۰. چگونگى تغيير اساسنامه
تفاوت اساسنامه و شرکت‌نامه
اساسنامه سند هويت شرکت‌هاى تجارتى است. به اين معنى که در اساسنامهٔ هر شرکت مشخصات آن از قبيل اسم و موضوع و هدف و سرمايه و مديران و نحوه انتخاب و وظايف و اختيارات آنها. و چگونگى تعيين جانشين در مواردى که بعضى از آنها فوت نموده و يا محجور گرديده و يا استعفاء کرده و يا صلاحيت او سلب شده باشد، معين و مشخص مى‌شود و به‌طورکلى راه‌کارها و خط‌مشى شرکت در آن قيد مى‌گردد و مفاد آن براى همه شرکاء لازم‌الرعايه است و همه شرکت‌ها بايد داراى اساسنامه‌اى باشند که در بحث شرکت‌هاى سهامى توضيح لازم درباره آن داده شده است.
اما شرکت‌نامه مخصوص شرکت‌هاى با مسؤوليت محدود، تضامنى و نسبى مى‌باشد و شرکت‌هاى سهامى و تعاونى نيازى به شرکت‌نامه ندارند و شرکت‌نامه هم نوعى سند رسمى است که بين دو يا چند شريک به‌منظور تشکيل شرکت تجارتى تنظيم مى‌شود و برابر قانون تجارت (ماده ۱۹۷ قانون تجارت) پس از آنکه شرکت تشکيل شد. در همان ماه اول بايد خلاصه شرکت‌نامه و ضمائم آن به وزارت دادگسترى ارسال شود و اين سند معتبرى مى‌باشد که مندرجات آن در حقيقت، قسمتى از اساسنامه شرکت است که به‌وسيله قوه قضائيه چاپ گرديده، و در اختيار سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و اداره کل ثبت شرکت‌ها و مالکيت صنعتى قرار مى‌گيرد و به‌وسيله مؤسسين تنظيم مى‌شود و معمولاً خلاصه‌اى از اساسنامه، به‌شرح زير در آن مندرج مى‌گردد.
۱. نام شرکت
۲. موضوع شرکت
۳. سرمايه شرکت اعم از نقدى و غيرنقدي
۴. ميزان سهم‌الشرکه هر يک از شرکاء
۵. تاريخ تشکيل شرکت و مدت آن
۶. اسامى شرکاء يا مؤسسين شرکت با قيد مشخصات کامل هر يک و اقامتگاه او
۷. اسامى مديران شرکت و اختيارات آنها و مشخصات کسانى که حق امضاء دارند
۸. قيد مشخصات بازرس يا بازرسان شرکت
۹. تاريخ و نحوه رسيدگى به حساب‌ها و چگونگى تقسيم سود و زيان شرکت
۱۰. انحلال شرکت
۱۱. قيد ساير نکاتى که لازم باشد
۱۲. بالاخره شرکت‌نامه بايد به امضاء مؤسسين برسد و در دفتر ثبت شرکت‌ها ثبت گردد