تعریف اساسنامه و چگونگی تنظیم آن

اساسنامه از دو واژه اساس و نامه ترکیب یافته است که لغویون اساس را به پی ،پایه، بنیاد، شالوده، بن، بنیان، پیکره، اصل معنا کردند، ونامه را رقعه، مکتوب و نوشته معنا نموده اند. اصطلاح اساسنامه آنچنان از اجزاء خویش بدور نیافتاده است. تا جایی که اساسنامه را اینگونه تعریف کرده اند: قانونی که برای اداره یک انجمن یا مجلس یا سازمان اجتماعی و سیاسی تنظیم شده باشد، مجموعه مواد و شرایطی که برای تشکیل شرکت،حزب یا انجمن تنظیم شود. دکتر جعفری لنگرودی در تعریف اساسنامه گفته است: مقررات یا قراردادی که برای طرز کار یک جمعیت ( در حقوق عمومی یا خصوصی) مقرر و معین می شود مانند قانون اساسی و اساسنامه شرکتهای تجاری و انجمن ها.
لغت اساسنامه در زبان فارسی در مورد جمعیت های خصوصی بکار رفته است و قانون اساسی را مصداق اساسنامه قرار نداده اند.تعمیم مفهوم اساسنامه به قانون اساسی باید پس ازاین مورد توجه نویسندگان قرار گیرد.با این اوصا هر یک از شرکتهای تجاری و غیر تجاری دولتی و غیر دولتی دارای اساسنامه مخصوص به خود خواهند بود.
با این تعاریف متوجه می شویم بر تفاوت های جزئی که هر یک از اساسنامه ها با همدیگر دارند، در اصول کلی اشتراکاتی هم دارند که می توان با شناخت اصول کلی چگونگی تنظیم و نگارش اساسنامه را دریافت. در اساسنامه شرکت باید قبل از هر چیز اول: نام شرکت و نوع آن را مشخص و تعیین نموده دوم: موضوع شرکت، سوم:مدت شرکت، چهارم: مرکز اصلی شرکت و شعب آن را تعیین نمود. بعدا سرمایه شرکت، تابعیت شرکت، سهم الشرکه یا سهام آن و همچنین مدیران شرکت و مسئولیت و اختیارات و حق الزحمه مدیران و صاحبان حق امضاء را مشخص و تعیین کرد. همانطور باید در اساسنامه امور مالی و حساب های شرکت را نظیر سال مالی، حساب های سالیانه، ترازنامه،مفاصا حساب، سود خالص، اندوخته قانونی، سود قابل تقسیم و تغییرات در سرمایه شرکت، کاهش یا افزایش سرمایه، انتقال سهام بی نام، مسئولیت صاحبان سهام و تبدیل سهام مشخص و تعیین کنیم، در اساسنامه باید نحوه تشکیل مجامع عمومی اعم از عادی و فوق العاده و مسئولیت دعوت اعضاء، محل تشکیل،فاصله زمانی بین دعوت و تشکیل مجامع عمومی، تعیین دستور جلسه مجمع عمومی، هیات دئیسه مجمع عمومی، صورت جلسات مجمع عمومی، مسئولیت بازرس و وظایف آن ، حق الزحمه بازرس مشخص و معین گردد، در پایان در اساسنامه باید انحلال شرکت و تصفیه آن مشخص و معین شود، تا اساسنامه یک اساسنامه مورد قبول باشد.